BÀI THƠ ĐỒNG TÂM

NGUYỄN ĐỨC TÙNG

(bản mới)

1.

Trời mưa suốt ngày ở Đồng Tâm

Khi chúng tôi đưa ông về với đất

Về với cánh đồng, một người nông dân nói

Sau này nhớ lại, không biết mưa hay nước mắt

Khi lắng nghe bản nhạc cầu hồn

Chúng ta nghe ngàn bước chân dồn dập

Hay tiếng thì thầm

Tiếng đập cửa nửa đêm

Như ngày chiến tranh xưa

Khi những ngã đường chưa giăng bẫy

Chúng ta đến đây sau mưa nhìn đồng Sênh chảy máu

Cho anh nắm tay em

Vị nồng chát mùa xuân nung nấu đất trời

Trong hạt thóc rơi

Trong khói đốt cỏ lác bay mờ ngoài đồng

Trong tiếng kèn xung trận

Tiếng vĩ cầm, cello thánh thót

Làng quê bị vây hãm

Bản nhạc buồn réo rắt năm xưa

Một ngàn người chết qua một đêm

Trong tuyết

Vì súng đạn, vì dịch hạch, vì cúm, vì đói khát

Người ta chỉ đếm những con số giới hạn

Không phải lòng yêu nước

Chỉ đếm những cái tên

Không phải máu, nước mắt

Chỉ đếm những phát súng

Bắn vào tim, vào đầu

Biết chắc nạn nhân sẽ chết

Không tính những phát súng bắn vào chân vào tay vào đầu gối

Những báng súng vào vai vào háng vào ngực

Cuộc chiến tranh với nông dân: không bắt tù binh

Đây là thời gian

Tất cả sẽ bắt đầu

Chúng đánh vào dân tộc những đòn đau nhất

Vào mùa dịch Vũ Hán lấp ló chân trời

Khi thế giới hoảng loạn

Đánh vào tim, đánh vào ngày Tết

Vào ngày giỗ chạp, tiết thanh minh

Vào cô Kiều đi xem lễ hội

Vào ngày rằm trăng sáng mênh mông

Đánh vào dĩ vãng chiến tranh buồn thương, dĩ vãng ngọt ngào

Trên bãi bồi, chim chào mào, tu hú

Đánh vào mùa lúa mùa khoai mùa bắp

Vào người nông dân bán mặt cho đất bán lưng cho trời

Đánh tan tác tình nghĩa cha ông

Sau chiến tranh, chúng ta lại có hoà bình

Sau những năm mất mùa, chúng ta lại được mùa

Anh mất em, anh lại trở về

Tình yêu bén lửa

Trong mùi phù sa sông Hồng

Nơi anh chưa từng đi qua một lần

Mà đã nhớ

2.

Trời mưa suốt ngày ở Đồng Tâm

Khi chúng tôi đưa ông về với đất

Về với cánh đồng, một người nông dân nói

Không biết mưa hay nước mắt

Trên mặt những đứa trẻ lấm bụi đứng hàng dài

Khi chiếc quan tài đi qua

Mặt chúng khô như mặt ruộng nứt nẻ

Nhiều ngày không mưa

Trên mặt những người trẻ tuổi cúi gập người đưa tiễn

Chân trần, móng chân bết bùn đen ruộng lúa

Trên mặt người đàn bà ngẩng đầu lên

Nhìn trời mây đen vần vũ, lo âu, không sợ hãi

Chờ một người đến cứu

Một người chắc chắn sẽ đến

Ngày mai

Từ bên kia cánh đồng

Sau cơn mưa, gió thổi ngoài đê vắng

Mùi lúa, mùi nhựa cây, mùi phân trâu

Mùi xác chết thối rữa

Mặt trăng lên cao nhìn xuống khổ đau

Của dân tộc, muốn biết vì sao

Mời bạn đến đây

Tám ngàn khuôn mặt héo gầy sau tám ngàn cánh cửa

Chờ đợi, bàng hoàng, hoảng sợ

Câu hỏi trên mặt người cúi xuống

Nước mắt nhỏ trên đường quê lặng lẽ

Bụi bay mờ lòng thù hận

Mọi thứ nay đã dần yên tĩnh

Người bị đóng đinh trên thập giá

Vẫn chưa về

Cơn giông bão đã qua

Lũy tre thức giấc

Tiếng đập cửa

Lựu đạn cay

Thuốc mê

Khói xông vào nhà

Tất cả đã tắt

Mùi khét lẹt bay trong vạt áo

Những tên chỉ điểm xông xáo nhất

Cũng đã trở về nhà

Ngày mai trời sẽ mưa trở lại

Con đường vào làng bụi bay trắng xóa

In nghiêng bóng núi

Xa xa dòng sông chảy qua

Một con mèo vào mùa động dục

Kêu réo, nhảy ba bước xuống tường qua rào gai kẽm sắc

Như trong cơn mộng dữ

Khi chúng nổ súng bắn vào ngực cụ Lê Đình Kình

Ba giờ sáng, trước bình minh

Bắn vào trái tim Việt Nam

Ruộng đồng Việt Nam chảy máu

Máu không chảy ngoài đường

Anh đừng mời nhân loại đến xem

Chúng tôi làm gì sang trọng thế

Như trong thơ Pablo Neruda

Đọc ra rả trên quảng trường

Trong các liên hoan thơ Á Mỹ Âu này nọ

Không có đâu

Máu chảy khi chúng tôi cầu nguyện

Trong góc nhà

Nơi người mẹ cho con bú

Nơi người già đang ngủ

Máu chảy trên giường

3.

Ngày đoàn viên hồng hào như mái ngói

Nỡ nào anh lại ra đi

Anh đứng bên kia cánh đồng xanh

Từ Hà Nội nhìn về hướng ấy

Về Đồng Tâm, Mỹ Đức

Cách Hà nội ba mươi lăm cây số Tây Nam

Chúng ta thử xem trong mười lăm giây cái gì hiện ra

Đây là những thông tin ai cũng biết

Nếu muốn biết

Hơn chín ngàn người

Hai ngàn rưỡi nóc nhà

Thôn Đồng Mít, thôn Hoành, mười bốn xóm

Nhưng nhiều người không biết

Bây giờ, ở đây

Anh và em ở đây

Hoa trái vào mùa

Bầy ong đi làm mật

Anh tập đánh vần câu nói của em

Gió bấc, mưa rào, rì rào thóc giống

Bờ ao dâu bèo chuồn chuồn bay lên đậu xuống

Nơi ngày xưa công chúa đến rửa mặt

Vua Trần tuốt gươm

Ngày quân Pháp bắn vào làng hàng cau cháy xém

Tuổi thơ yên ngủ

Hai cuộc chiến tranh, ba cuộc chiến tranh

Những đúng và sai lẫn lộn

Những giả và thật lẫn lộn

Sông lặng thầm tiếng chảy

Núi Tam đảo đứng thừ người suy nghĩ trong mây

Không tìm ra chân lý

Chân lý là tiếng vạc kêu sương

Xác tôm cá phơi đầy mặt đất

Trên bãi biển chiều

Người vượt biển ra đi mang theo mùi cá

Mang theo quả vải đầu mùa, đỏ như huyết cầu

Nghĩ ngợi chẳng ăn thua, hối hận chẳng nhằm nhò

Cãi nhau dở cười dở khóc

Anh em bữa ăn bỏ đũa đập bàn

Nội chiến: những người chết oan

Lại chết thêm lần nữa

Dân tộc ném vào lửa chiến tranh

Những năm cuối cùng đại học

Những sinh viên sĩ quan chưa ra trường

Mỗi ngày một đại đội qua sông

Nhiều người không biết bơi

Trên chiếu bạc Thượng hải kẻ chơi xì phé đánh ván bài cuối cùng

Chúng ta chưa kịp trở tay

Thì chúng đến

Tội ác đến

Giữa những vì sao rạo rực

Anh chưa kịp hôn em

Thì chúng đến

Màn cửa hồng đào đã kịp mở ra đâu

Ong chưa kịp bay giữa nhành dâu tím biếc

Người nông dân chưa kịp rửa chân, lên giường, ngủ thiếp, mí mắt

Còn rung trong giấc mơ

Người vợ mới cưới hãy còn e lệ

Đi qua trước mặt mẹ chồng

Chưa có giờ trang điểm phòng the

Sau đám mây trăng vừa lu vừa tỏ

Sao Thần nông lấp ló đợi chờ

Thì chúng đến

Chúng ở cách chúng ta một cánh đồng

Bên kia thành phố

Mà ở cách ta ngàn dặm

Ở cách ta ngàn năm lịch sử

Chúng sinh ra từ nhân dân

Nhưng không phải là nhân dân

Trong những ngày chúng ta yêu nhau tha thiết

Hồn nhiên cười nói rỡ ràng

Chúng âm thầm nằm im trong bụi rậm

Không phải bụi rậm, mà trong những tòa nhà cao sang

Gái non chuốc rượu, thi sĩ chầu hầu đọc thơ, bàn mưu tính kế

Trước ao sen mùa hạ

Đặt nhân dân vào hỏa điểm

Ngắm như ngắm quân thù

Mà bắn

Chỉ mười hai giờ nữa đạn sẽ xuyên qua đây

Bức tường này

Gặm hết da thịt

Nuốt hết hương hoa

Giật lấy những giọt lệ riêng tây

Của anh và em

Chúng ta non dại

Không nhìn thấy vết thương bầm tím bầu trời

Trí thức bạc đầu còn ngủ mê như trẻ

Người nông dân ngàn năm hiền lành

Niềm tin yêu ngờ nghệch

Nằm trên mộ người chết như con chó nhỏ

Trên ngọn đồi

Mùa dâu vàng rực rỡ

Không biết rằng chúng sẽ đến nữa

Sau khi bị đánh cho tan tác

Nỗi thù hận đắng ngắt

Chảy bừng bừng trong máu huyết

Khi ta nhìn đời toàn thấy những cành tơ

Chúng chỉ thích mùi khói bay khét lẹt

Em ơi ngày mới đến

Chồi xanh lại ra hoa

Chúng ta bằng lòng mà không mấy khi tự hỏi

Tổ quốc thu về một mối là đâu

Ngôi làng nhỏ, một cánh đồng

Ven bờ phất phơ lau trắng

Tiếng trẻ học bài

Sắc hoa đào im lặng trong mưa bay

Hoa gạo cuối trời

Bến đò đưa em đi học

Những chàng trai cười trong nắng sớm

Ma trơi bay ngoài nghĩa địa

Con nai cuối cùng lững thững bước qua sương mù

Sẽ bị đốn hạ ngày mai

Quê hương trở mình nhức nhối

Chúng tàn phá, tàn phá, tàn phá mãi

Những kẻ quen thói hung hăng

Bắt đầu biết sợ

Thanh gươm của chúng ta không phải là gươm

Chỉ là lời nói thật

Đã đóng hồ sơ ngăn nắp gói kỹ càng trong giấy báo, bọc ni lông

Để trong két sắt

Để yên lòng thế hệ mai sau

Tài sản cha ông, cháu con giữ lấy

Từ đêm tối đến bình minh

Hết tháng chạp trời rét căm căm đến tháng năm mùa sen trẩy hội

Tổ quốc gọi thì đi

Đâu biết cái gì là tổ quốc

Thời đại những kẻ lừa đảo đi đầy đường

Đại bác của lòng tham gầm vang trong biệt thự

Trong tiếng thì thào

Bên gối

Chúng ta nói quá nhiều về biển đảo, núi sông, rừng vàng biển bạc

Nói quá nhiều về tình yêu bảng đen phấn trắng

Về thánh Gióng, vua Hùng

Riết rồi thành bọn nói dối như nhau

Thờ cúng chính mình

Thấy hương hoa chân dung trên bàn thờ mà tưởng thật

Đi lầm đường trật lất cứ tưởng sắp về nhà

Xin lỗi em, nhà ở đâu

Con đường đầy cỏ lau, sim dại, ngọn đèn khêu mãi

Không hết đêm

Giương mắt buồn nhìn nhau sao không chịu ngắm chân trời

Nơi bầy sói đã về rồi

Hú rộn trong đêm, bụi tung mù trời, mờ hướng sao rơi

Chúng lùng sục khắp nơi

Tìm tiền, tìm của

Phật trên chùa cũng bán

Chúa cũng khiêng đi

Sá gì một cánh đồng một khoanh đất mà mong

Những thế hệ máu đổ dài bước chân Nam tiến

Lũ lụt, người chết

Đê vỡ, mất mùa

Trong những đám tang

Lòng tham vẫn không chểnh mảng

Thức dậy đúng giờ, sớm hơn thượng đế

4.

Anh đi giữa mùa hoa xoan

Hỏi hội chèo làng Đặng

Em cười hỏi anh ở đâu về

Mà đi tìm quê Nguyễn Bính

Một dân tộc bị cái đói hành hạ

Nay lại bị đồng tiền hành hạ

Một dân tộc bị lời nguyền rủa của đồng tiền

Cướp đất, cướp biển, cướp làng

Thân tàn ma dại

Hãy nhớ

Những người mắc trong kẹt cửa

Những người nổ tung lên trời

Những người nằm suốt ngày trong hang tối

Chờ đợi mặt trời không đến

Hãy nhớ những giấc mơ của họ

Những phép lạ chỉ có trong thời tiền sử

Chúng dệt mãi lòng thù hận trong bóng tối khi chúng ta đã quên

Như dòng sông chứa đầy xác chết chảy quanh co trong rừng

Cướp đất và trả thù

Trả thù và cướp đất

Cái nào quan trọng hơn

Em đừng hỏi quá nhiều

Không có câu trả lời

Trong nắng chiều tà giới trí thức tinh hoa tàn tạ

Trong những dạ hội thâu đêm suốt sáng cốc thủy tinh vỡ liên hồi

Linh cửu một người già đi qua

Người bị đóng đinh trên thập giá

Dưới bầu trời ảm đạm

Ông có trở thành bất tử không

Đến khi chết vẫn không ngờ được

Người giết mình là ai

Dưới các tầng trời sao thiên thần bay đi đâu

Trong quả thị vàng bà tiên xưa đã chết

Em vặn ngọn đèn thấp xuống

Thì thầm thức thâu đêm

Máu của đêm chảy ra từ cánh cửa nhà tù

Nơi chúng tra tấn những người sống sót

Con cháu của làng Hoành

Của cánh đồng Sênh

Tát vào mặt người đàn bà

Tra tấn đòn roi người chết

Sau lưng, sau ót, bắn vỡ đầu gối

Máu chảy trên các sườn đồi

Tiếng cười man rợ của mặt trời buổi sáng

Máu chảy trong tiếng rú gào của bầy sói

Máu chảy trên cán cuốc

Trên những vết đạn ghim đầy tường

Trên nỗi buồn của chúng ta, anh và em

Máu chảy trong tim những người xa tổ quốc

Dân tộc bàng hoàng tỉnh giấc

Máu chảy từ mặt trăng cuối lũy tre làng

Máu chảy trên thềm nhà, trên ghế xô pha, trên cầu thang gác

Mùi xăng khét lẹt, máu chảy trên màn vô tuyến truyền hình

Trên ngực đứa trẻ sơ sinh ba tháng tuổi

Trên môi người góa phụ Dư Thị Thành

Trên mái tôn

Trong lòng giếng trời

Của những người làm kiếp thiêu thân oan ức chết

Máu dẫn chúng ta qua ngõ hẹp

Đi qua lũy tre xanh

Đi qua thời gian

Đi qua những hạt lúa chín vàng

Sợi dây điện vứt lại bên hàng rào

Kíp nổ, lựu đạn, tàn thuốc lá, ly cà phê uống dở, tách trà tan vỡ, giọt máu đọng trên tấm mạng nhện

Trên đuôi con chó nhỏ sợ hãi nằm yên sau cửa, máu chảy trên sữa trẻ con

Trên linh hồn người tỉnh thức

Trên tuổi trẻ chúng ta buồn bã

5.

Không tội ác nào sinh ra trong một ngày

Chúng đã sinh ra từ hôm ấy

Từ những lỗi lầm đầu tiên

Từ ngã rẽ bất ngờ dại dột

Không tội ác nào là bất ngờ

Chúng đã đến đây nhiều lần

Buổi sáng buổi chiều buổi trưa

Giữa vợ và chồng, chúng nằm xuống

Giữa những vần thơ

Tội ác bám vào chúng ta như đĩa trên chân người bộ hành

Chúng hút máu chúng ta và thay máu khác

Từ trong mùi thơm của biển tội ác lớn lên

Từ trong ánh điện đầu tiên ngày hòa bình tội ác lớn lên

Từ trong nỗi sợ hãi mà chúng ta gieo cho nhau tội ác lớn lên

Chúng đi cày ruộng lấm láp

Chúng đi xe hơi Audi bóng loáng

Chúng ngồi bên xị rượu đế

Chúng ngồi bên cốc rượu vang sang trọng, Chivas 18, Chivas 25

Chúng choàng khăn phula đỏ

Trong những bài xã luận dối trá

Trong vần thơ ba xạo

Trong tiếng đàn ghi ta dạo quán hớt tóc

Trong mũ mão vua quan

Trong áo đại cán

Trong tà áo lụa học trò bay phấp phới còn trinh

Qua trường Đồng Khánh cũ

Trường Trưng Vương Hà Nội

Marie Curie

Trường Bưởi

Tội ác sinh ra nơi không ngờ được

Giữa miệng nói cười

Trong bữa tiệc sang trọng

Bên nồi canh rau mác

Làng quê

Từ kẻ nô lệ đến bọn đè đầu cưỡi cổ

Tội ác sinh ra mà chúng ta không biết

Chúng chỉ đòi một thứ, đòi mải miết, đòi quyết liệt

Dần dà, tương cà, muối mắm

Xe hơi, nhà lầu, thiệp cưới, phong bì

Tiếng thì thầm bên rào tường vi, cái bắt tay lạnh lẽo

Cái ôm hôn nồng ấm, lau vội rồi đi

Chúng đòi một thứ: sự thỏa hiệp

Và ngụy biện, ngụy biện, ngụy biện.

Tôi ác bắt người trí thức phải thuộc bài

Không những thuộc bài, anh còn trở nên sáng tạo

Còn nghĩ ra thêm nhiều trò cho chúng

Như Ba người khác của Tô Hoài

Đã chết rồi vẫn còn sợ hãi

Khi chúng giẫm bàn chân kiêu ngạo lên ngực đồng bào

Anh ta nghĩ đó là hoa sen đất Phật

Khi chúng vặt lông những con chim cuối cùng

Anh ta nghĩ đó là phép chữa bệnh

Khi chúng phá nát cánh đồng, chặt những cành cây sai quả

Anh ta nghĩ đến những lâu đài rực rỡ

Mà những lâu đài quả thực cũng mọc lên

Phấp phới ngọn cờ thiêng

Vẽ hình đồng tiền ở giữa

Quả thực đó là những ngôi nhà sang cả

Người ở một đêm ba trăm đô, năm trăm đô, một ngàn

Làm anh quên mất thuở anh trèo dừa chạy chơi bên bờ sông

Thuở trời xanh tha thiết

Làm anh quên mất cứ tưởng muốn làm giàu thì phải giết

Muốn hạnh phúc thì phải chà đạp lên người khác

Muốn khôn ngoan phải biết chạy thoát quê nghèo

Không phải đi tìm vị thuốc cứu người

Mà đi tìm vị thuốc trường sinh cho chính mình

Hay cho vợ con mình

Hay cho con bồ nhí

Lông nhiều

Đêm ngày thỏ thẻ: ôi anh yêu

Vì nó

Anh sẵn sàng bịt mắt

Mà không có nó

Anh cũng bịt mắt bịt tai

Quê hương la đà những tổ chim, chúng hót cho ai?

Gió nồm, gió chướng, gió lào, gió bấc

Hoa tím luống khoai, mặt đất cày phơi ải

Dàn bầu xưa của mẹ

Mùi hoa lý đêm đêm

Em về

Những thèm khát thời mới lớn

Đồng quê thanh bình

Đã chết theo viên đạn đầu tiên bắn vào trái tim

Của một người đàn nông dân tám mươi ba tuổi

Vô tội, hiền lành, chất phác

Một phát đạn trúng tim các bạn

Thưa các bạn

Những đứa trẻ chạy chơi chang chang nắng ngoài đồng

Những người già sắp xuống lỗ

Những người ngọn đèn thầm vặn nhỏ

Ở Paris

Những người vì đâu xa đất nước

Người thắng cuộc, người thua

Chúng bắn một người hôm qua

Khi mới hết canh ba, đầu canh tư

Chúng bắn bằng đạn gì không ai biết

Mặt đầu mờ sương mù

Chúng bắn bằng súng gì không ai biết

Chúng mổ bụng lấy đi

Những tang chứng cuối cùng

Không phải tang chứng về cái chết

Mà tang chứng về sự sống

Về sự hồi sinh rực rỡ

6.

Cuối cùng, sau tất cả mọi chuyện, điều còn lại trong căn nhà

Là những vết đạn, bức chân dung một cụ già

Nụ cười hiền từ, chòm râu trắng xóa, bức ảnh ngày đám cưới

Người vợ trẻ hơn hai mươi tuổi, điều cuối cùng

Sau tất cả mọi chuyện là cái giếng trời, không sâu lắm

Đủ giết ba người, ngọn lửa bí mật, thây cháy thành than

Một giáo sư toán

Về thăm, đo đi tính lại, vẫn không giải thích được, máu và nước mắt

Mọi thứ bắt đầu ra sao, những kẻ nào đứng trong bóng tối

Nửa đêm tấn công người vô tội, oán hận ngất trời

Năm 2020 mở đầu, ngay trước tết, dùng cái chết

Bắt người nông dân cúi đầu, dùng khổ đau

Dẫn đường dân tộc, một trăm năm trước

Con đường bắt đầu từ Saint Petersburg

Hay từ năm mươi năm trước, cuộc cách mạng văn hóa

Dân tộc ngã vào hố thẳm. Càng đi càng lạc đường

Một dân tộc đầy lòng yêu thương đã trở nên thù hận

Hung hãn, sau tất cả mọi chuyện, mưa bắt đầu rơi

Xuống cánh đồng, máu đã lau xong, đất rơi vào tay chúng

Đất vàng đất bạc

Kẻ độc ác thoát khỏi tòa án dư luận

Căm hận lắng xuống, đọng lại như trầm tích

Thèm mồi lửa, chờ ngày bốc cháy

Anh tập ngủ một mình với đêm

Tập nhìn sao trời đổi ngôi

Để nhận ra em

Sự hào nhoáng phục kích chúng ta

Giai cấp thượng lưu mà chúng ta xua đuổi phục kích chúng ta

Phép hùng biện điêu ngoa phục kích chúng ta

Không phải chúng mà hồn ma của chúng

Gái đẹp phục kích chúng ta

Anh làm sao biết lá bàng

Rơi vào nhà hàng xóm

Tâm hồn trống rỗng còn chỗ không

Cho ngày về

Có gì đâu mà đợi

Nhớ nhau lời hẹn chín rưỡi lần đơn sai

Nỗi buồn dài dằng dặc lũy tre

Người nông dân bơ vơ gốc rạ

Lang thang không nhà

Bị gậy phương xa

Con gái làm điếm nước ngoài

Con trai buôn lậu Đông Âu

Câu quan họ gầy như cánh vạc

Thắt lưng hoa đào ngơ ngác chốn thị thành

Ban mai rạn nứt

Đồng ruộng vắt kiệt mình nuôi những đứa con

Tình yêu chỏng chơ ngày về

Con thuyền không người, sắp cập bến

Bóng ma đầu ngọn cây

Bị giết giữa khuya không thể về nhà

Muối trộn vào cơm rắc phong long đầy đường

Chúng vẫn canh chừng như ăn trộm

Trong bụi sả, bụi dâu, chúng nằm suốt đêm

Mặc mưa tầm tã, nắng chang chang

Ngậm sâm Tàu mà chống lại nhân dân

Ăn hạt lúa trời mà rạch trời rạch đất

Tìm vàng bạc

Những đam mê lú lẫn váng vất ngả đường

Anh về Hà Nội, chẳng thấy mùi hương

Của sen hồng mới nở

Chiếc mo cơm ngày đói khát

Chúng giấu biệt đi đâu sau bức tường

Những người đàn bà gò lưng gánh hoa về chợ

Vành nón kéo sụp xuống giấc mơ tan vỡ

Nắm lạc nắm vừng mẹ gói cho con

Ngày ra ga

Hoa bưởi rụng trắng trời xa thương nhớ

Anh về đây nhìn người dân Thăng Long im lặng

Dân tộc võ vàng

Bầy chó con bên hồ Tây ngỡ ngàng đi tìm mẹ

Mẹ chúng đã chết

Nằm trên bàn tiệc

Họng súng bốc khói

Cha lang thang khắp cánh đồng

Trên mảnh đất có máu xương những tiền nhân mở nước

Người với người nhìn nhau vô cảm

Cơn mưa rơi nhẹ trước hiên nhà

Sao không rơi vào song sắt xà lim

Tắm mát cho người tù tội

Người tù vô tội nhớ cánh đồng xa xôi

Nhớ trời sao lấp lánh, tiếng hát nghẹn ngào trong ngực

7.

Tôi hỏi anh

Tưởng tượng một người đàn bà cần phải làm gì

Khi chị bị lột hết quần áo

Bị lôi vào bụi rậm

Họ phải làm gì

Khi một gã đàn ông sực mùi rượu

Cúi xuống trên ngực họ

Họ phải làm gì

Khi xong việc gã lăn ra ngáy khò khò

Lưỡi gươm tuốt trần rơi bên cạnh

Uất hận

Người đàn bà phải làm gì nếu không cầm lên

Đâm vào ngực lút cán

Dù mang tội sát nhân

Kìa người phụ nữ đang đứng trước tòa

Tòa án chính chúng ta lập ra

Chiếc khăn voan trên mặt đã tháo rồi

Nhưng em không nhìn thấy anh

Dân tộc mất đi những đứa con đẹp nhất

Đường phố mất đi quán cà phê thơ mộng nhất

Bọn chúng cần gì kỷ niệm?

Không còn chiếc lá nào lành đùm bọc cho nhau

Tội ác gạt nhân dân về hai phía

Ngẫu nhiên như cái gạt nước

Trên mặt kính xe hơi, một bên là bụi, bên kia lá vàng ly biệt

Bạn chọn bên nào?

Một ngày chúng ta qua sông

Không ai chết

Những người lính bị pháo dập

Vẫn sống sót

Cùng với củi rều

Nhưng chiếc nhẫn đánh rơi

Không tài nào nhặt được

Anh yêu xứ sở này như anh yêu em

Ăn chén cơm nguội cuối cùng

Ngồi nhìn trăng mọc

Trong vườn một đóa hoa côi cút

Càng chết càng lớn lên

Ngoài trời ba cây hương cháy rực

Sao anh không về

Nhân gian càng sống càng bé lại

Nhà càng to càng chật chội

Chim phượng hoàng bay qua biển Đông

Không có nơi mà đậu

Hoàng Sa đã mất

Khi chúng ta còn tất bật đánh nhau

Anh tưởng ngày ngây dại đã qua

Tưởng vẫn còn Trường Sa ư?

Khi bạn thưởng thức pháo hoa trên sông Sài gòn

Thì chúng tới ngoài khơi

Những kẻ không muốn hòa bình

Chỉ muốn cướp giật

Không muốn cởi trói hận thù dân tộc

Chỉ muốn buộc chặt

Đạo lý đại đoàn kết sao không dùng

Luật nhân quả nhà Phật không dùng

Đang ngồi xử nhân dân

Mùa cướp đất bắt đầu

Mùa hoa ban nở trắng đồi Tây Bắc

Không làm trái tim chúng thắt lại

Câu quan họ cất lên

Có thể làm em rơi nước mắt

Chúng ta nghèo lắm

Một cành hoa cũng nhặt lên

Một câu hò bay qua giơ tay mà nắm lại

Thế mà chúng cần gì đẳng cấp

Cần gì phẩm chất

Có biết ghê sợ là gì

Trên cành mai bỡ ngỡ chúng treo chiếc quần lót

Trên cành đào e ấp chúng treo thanh gươm

Trên ngôi mộ tổ ngày xưa không ai vào đấy

Chúng hò hẹn nhau suốt ngày

Rậm rịch

Mùa lúa chín thơm đòng làm chúng ngứa ngáy

Đất bùn, cỏ dại, chúng căm ghét

Tháng ngày thương nhớ hóa thành xi măng

Kỷ niệm tang tóc phải biến mất

Cuộc đời phải là một trò vui

Mọi thứ là một trò chơi

Ngày nào cũng là ngày tết

Không phải ngày tết của dân tộc

Ngày tết của chúng

Mỗi phong bao lì xì cho khách qua đường một triệu

8.

Xin lỗi em, sự giận dữ này

Trời mùa xuân rây mưa nhỏ lệ

Chúng ta đứng bên này sông

Bên kia là cánh đồng

Anh nhìn không chớp mắt

Lũy tre xanh, tàu lá chuối non

Bình minh ló dạng

Người chết có trở lại không

Em hỏi

Người lão nông có sống lại không

Quê hương như tình ái

Người dân có cần vĩ đại bao giờ

Tiếng trẻ con học bài không làm anh khuây được

Mái tóc em dài không làm anh khuây được

Người già, nắm đất

Cái chết đau đớn, ngất trời

Oan khiên giặc dã

Giấc ngủ lấm tấm sao rơi

Anh vòng tay, cúi đầu

Có thể thanh bình đang trở lại

Có thể chúng ta không trả lời mà chỉ hỏi

Em ơi đừng cười anh khóc nhiều thế

Trước cái chết của một người xa lạ

Như một đứa bé phải nhảy vào lửa

Anh thèm sự sống

Thèm chiếc vòng đeo tay màu xanh thiên lý của em

Mẹ mua ở Châu đốc Long xuyên

Không gian tĩnh lặng trong rừng

Sông Hồng cuồn cuộn

Thèm được nghe em hỏi: anh muốn làm gì em?

Hơn là đứng ở đây chờ đêm xuống

Đêm đã xuống trên đất nước chúng ta

Trăng lên vàng vọt

Lá vàng từ biệt giữa mùa xuân, tiễn người ra đi, người ở lại

Em đưa anh về ngày thơ dại

Cho anh được khóc, được cười

Một đêm nay nữa

Ngày mai anh đi xa cánh đồng sương khói

Bầu trời rưng giọt lệ

Ngày tháng nhớ thương đã đến kia rồi

Người con trai miền Nam ra thăm Kinh Bắc

Tháng Giêng

Lần đầu tiên

Cho anh cầm lấy tay em

Được em tặng một giải thắt lưng vàng

Buộc đời mình vào trăng sáng

Buộc anh vào cái chết

Vào sự sống

Chúng ta bỏ lại một dòng sông

Bỏ lại cánh đồng Sênh

Bỏ lại một người già đã chết

Tim đập liên hồi như trống trận

Không nhìn thấy gì

Không nghe thấy gì

Mùa xuân im phắc

Chúng ta ra đi

Mang theo nỗi buồn hôm nay

Mang theo đàn trẻ thơ hôm nay

Mang theo tình yêu hôm nay

Rồi sẽ có một ngày chúng ta trở lại

Em yêu, em đừng sợ hãi

Thuốc độc đã rưới vào gốc cây

Hãy để mưa làm sạch lại

Mưa cần có thời gian

Như người đàn bà cần có thời gian để xinh đẹp

Ngọn lửa cần thời gian để dập tắt

Trái tim cần thời gian tập hợp

Em đi cùng anh, kết cỏ ngậm vành

Hát bài ca tình yêu đất nước

Tập ăn cơm trưa ngoài đồng như người cày cuốc

Tập khóc như trăng

Tập đứng trên một chân

Nhớ thương người anh đã khuất

Ngày mai cơn gió lành sẽ về thổi mát ngày giỗ chạp

Vượt qua đêm tan nát

Vượt qua ngày đê vỡ, lũ sông Hồng, mùa đạo lý mất trắng không

Chúng ta sẽ về

Đi trong lòng Hà Nội

Ngồi trước thềm Văn miếu

Đi trên phố Tràng tiền

Nghe lại một lần bản nhạc cầu hồn của Igor Stravinski

Bầy chim ngói bay đi mà anh không hiểu

Ngồi giữa cánh đồng

Ngực thơm mùi mồ hôi của cha

Tóc thơm mùi hương cau của mẹ

Những người yêu nhau không thể nào không đứng lại mà hôn nhau dưới trời mưa

Nước mưa hay là nước mắt

Nước mắt ngày càng khó khăn

Để chảy

Sống mà không cần niềm tin yêu

Hay bất cứ một điều gì anh có thể bám lấy

Một chiếc thuyền buộc vào thân cây

Nhờ một chiếc dây bập bềnh trên sóng

Ngày càng có nhiều những chọn lựa

Áo quần lụa là gấm vóc

Người già cần săn sóc con trẻ cần học hành

Nhà cửa cần sửa sang

Bạn đánh mất mình trong hơi nóng của mùa hè, trong gió bấc

Trong hoang mang những ngày chạy loạn

Đói khát, không phải bây giờ, bây giờ bạn đã quá giàu sang, quá tiện nghi, mà trong giấc mơ

Bạn cần gì, chúng trở lại, gào rú trên những bãi tha ma

Gọi bạn trèo qua cửa sổ nửa đêm

Đi tìm một bóng ma áo trắng, không phải

Con ma mà bạn đã giết

Bằng đạn tiểu liên, bằng hơi cay, thuốc nổ, độc dược, chiến tranh yêu nước, lý tưởng giả vờ, kẻ ngây thơ bị đẩy từ lầu cao

Mà giấc mơ của bạn, sao bơ vơ không về

Thế giới là ngôi nhà đóng kín cửa

Anh càng sống càng hiểu

Về dòng song về cánh đồng

Chúng ngày một lớn lên trong trí nhớ của anh

Ngày một đen đúa, u sầu, xanh xao buồn bã

Đàn chó sói đêm đêm về canh cửa, cho anh ngủ

Bốn mươi lăm năm đã trôi qua

Kể từ ngày chúng ta có hòa bình

Hoa lê trắng rụng biết bao lần

Trên những đồi cỏ xanh

Bây giờ mùa xuân đôi khi một nửa

Của anh còn ở lại

Một nửa đã ra đi mãi

Thành câu chuyện của đất trời

Trong cơn sốt, mùi mồ hôi, mùi lá sả, lá hành, ngải cứu

Bây lên từ nồi xông hơi của mẹ

Cái chết hóa trang như tuổi trẻ

Xông vào các tình yêu, giữa hai trái tim, cướp lấy ngọn đèn

Trên căn gác nhỏ, mà đêm đêm

Một người đang đi trên đường quay nhìn lại

Thời hôm nay, những người yêu nhau vẫn còn sợ hãi

Càng yêu nhau càng sợ hãi

Khuôn mặt Thượng Đế lùi dần

Tiếng vỗ của một bàn tay

Trên gác chuông ngày nọ

Vang lừng sóng nước hồ Tây

Khi anh sinh ra mùi mít mật đã thơm lừng

Chim cu bay từng đôi

Con diều bay lững thững trên trời

Anh sinh ra sông Hồng đã cuốn đi người đàn bà trên nước lũ

Để lại người chồng và bầy trẻ nhỏ chiều chiều trên đê Yên Phụ

Chúng ta còn bao nhiêu mùa xuân

Mà để mất dần

Trên sông Hương cầu Tràng tiền gãy nhịp chiến tranh

Em ơi gà gáy sớm

Mà bức thư tình anh chưa kịp kết

Nắm cơm cho cụ Lê Đình Kình ướt nhẹp ngoài đồng

Ước gì chúng ta lại được về thăm

Ngủ một đêm với những người nông dân

Ngồi bên đống lửa

Nghe kể chuyện, uống tách trà thơm, cho anh vuốt tóc em

Tóc em vẫn còn xanh

Ngày chúng ta trở lại

Miễn là ước mơ đừng lặng quá

Máu đã khô

Dù vết thương chưa lành

Tay anh viền quanh miệng chén

Nghe âm thanh như sóng biển như gió núi vi vu trong lòng tay

Âm nhạc của tình yêu dạo ấy

Lá thư ố vàng đọc lại trong đêm, giữa chừng dừng lại

Em đứng lên, đời sống dễ dàng hơn, trăng sáng hơn

Người rửa chân bên giếng nước

Người ngủ mê thức dậy giữa chừng

Tình yêu đa mang đi qua hàng chè tàu

Nhấp nhô lồng đèn

To tiếng cãi nhau, bỗng im lặng lắng nghe mùi hoa lý

Trên đường này, nơi cánh đồng xưa, mọi người đứng lại

Ngước nhìn lên

Chỗ đất cát chính là nước mắt

Nỗi đời éo le dừng lại, trong rễ cây, màu hoa tím

Tình yêu đi qua những tháng ngày khắc nghiệt

Không ai biết

Gió biển mặn hơn hay môi người mặn hơn trong những ngày bất trắc

Làng quê lên đèn, đom đóm bay, thời gian quay đầu

Cây nêu thời gian mọc cao hơn sương mù

Người chết trở về đi qua cánh đồng, đang rảo bước

Về phía chúng ta.

NGUYỄN ĐỨC TÙNG

(bản biên tập)