Nhà văn Thuận, từ Paris, đến Vancouver trong chương trình Ra mắt Elevator in Saigon, 26 tháng 10, năm 2024.

Sau cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Chinatown, bản tiếng Anh xuất bản năm 2005 bởi nhà New Directions Books, năm nay, 2024, nhà xuất bản Book Hug Press ở Toronto in cuốn Thang máy ở Sài Gòn của chị, bản dịch tiếng Anh của Nguyễn An Lý.

Trong khuôn khổ của tuần lễ văn chương Vancouver writers fest, có nhiều hoạt động nhộn nhịp, với những nhà văn nổi tiếng đến từ khắp nơi trên thế giới, Thuận đã có một đêm thật đẹp, thật ấm áp với người đọc. Tôi nhận được vé mời của nhóm nghệ sĩ Richmond, xin cám ơn các bạn. Sau buổi ra mắt, có nhiều người đã ở lại để trò chuyện lâu hơn với chị, trong đó có những người viết như nhà thơ Sophea, nhà thơ Đỗ Quyên.

" Mẹ tôi mất trong một đêm mưa tầm tã. Một đêm mưa trái mùa năm 2004. Trong một tai nạn quái dị mà ngôn ngữ chúng ta không có chữ nào để diễn tả. Mai, em trai tôi, đứa em trai duy nhất, đã xây một tòa nhà nhiều tầng, lần này với một cái thang máy, được xem là nhà có thang máy đầu tiên trong cả nước. Em trai tôi đã mua cho mẹ tôi vé máy bay vào Sài Gòn để tham dự sự kiện trọng đại ấy. Sau khi mẹ tôi ấn nút cầu thang - là người đầu tiên làm việc ấy, em trai tôi muốn vậy - chỉ sau khi bà đã đi thăm hết từ tầng trệt đến tầng trên cùng, đi vòng trở lại, khi đó khách khứa mới được quyền sử dụng cái thang máy. Trong số khách mời có cả phóng viên báo chí, nhà xuất bản, đài truyền hình. Những sự kiện như vậy thường có một kịch bản có thể đoán trước được, nhưng tôi vẫn dành suốt buổi chiều sau đám tang của mẹ tôi để coi lại cái DVD cả sáu chục phút và lật qua một bộ ảnh hàng trăm tấm về cuộc khai trương rồi một cái DVD sáu mươi phút khác nữa và một cái album chụp ảnh ngày tang lễ, mà tôi cũng đã tham dự từ đầu tới cuối"

Trên đây là đoạn mở đầu. Tôi vừa đọc lướt qua một số trang.

Tôi chỉ có bản tiếng Anh trong tay nên tạm dịch trực tiếp từ tiếng Anh qua tiếng Việt như thế.

Cuốn tiểu thuyết viết về cuộc khám phá những bí mật trong một gia đình, có nguồn gốc từ miền Bắc cộng sản. Nhân vật chính sống ở Pháp, người em trai sống ở Sài Gòn thuộc lớp nhà giàu mới. Tai nạn gây ra cái chết cho người mẹ trong thang máy là bí mật mà nhân vật chính đi tìm. Người mẹ là người mang nhiều khuôn mặt: người cộng sản, người miền Bắc, con người tự do, người tình. Cuối cùng nhân vật chính có tìm thấy câu trả lời cho câu hỏi về mẹ của mình không?

Có lẽ không. Thuận có một lối kể chuyện hấp dẫn, sự dẫn dắt tình tiết của chị có tính kịch, với các câu văn ngắn, mau lẹ. Trong những nhà văn nữ hiện nay đang viết tiểu thuyết, chị thể hiện rất rõ bản lĩnh của mình: chị là nhà văn gần như duy nhất viết về chính trị.

Chỉ một điểm đó thôi, cũng đủ để cầm cuốn sách của Thuận lên

Vancouver ngày 28 tháng 10, 2004. Photo by Thúy Anh.