ÂM BẢN 3

Thơ có ích gì?

Thơ có cần thiết không?

Thơ có quan trọng không?

Không có câu trả lời tổng quát cho những câu hỏi ấy.

Thơ có thể mang lại nhận thức mới, giúp tăng cường khả năng thẩm mỹ, giúp cho sự cảm thông giữa các dân tộc, khích lệ và an ủi một người khốn khổ, thơ cũng có thể có vai trò giáo dục như giáo dục lòng yêu nước.

Nhưng tất cả những điều ấy không phải là công dụng chính yếu của thơ hay bản chất của thơ. Chúng chỉ là các sản phẩm thứ cấp.

Cũng như trong toán học, việc áp dụng các phép toán vào đo đạc một mảnh ruộng hay xây một cây cầu chỉ là những sản phẩm thứ cấp.

Thơ đứng ở chỗ khác.

Thơ là trò chơi sang trọng của ngôn ngữ giữa hai người, người viết và người đọc.

Người thứ ba chỉ đứng nhìn, đôi khi có thể giúp đỡ, nhưng trong khả năng hạn chế, góc hành động chật hẹp.

Một xã hôi lành mạnh, trò chơi ấy phổ biến và sâu sắc và quyến rũ.

Một xã hội phân hủy, trò chơi ấy trở nên tầm thường và vô vị và thậm chí lưu manh.

Khi chúng ta kém, trò chơi trở thành công việc nặng nhọc.

Khi chúng ta giỏi, công việc nặng nhọc trở thành trò chơi.

(còn tiếp)

Nguyễn Đức Tùng