ĐỌC "VIẾT & ĐỌC MÙA THU 2024" VÀ NGHĨ

Nhận được Viết & Đọc số nào cũng thế, việc đầu tiên là tôi giở thật chậm từng trang để xem trình bày đen trắng của Dương Minh Long. Số nào cũng thích, số này thích hơn cả 4 số vừa rồi. Có thể nói trình bày đen trắng của Viết & Đọc là thành công đáng kể nhất, nó làm cho tạp chí văn chương sang hẳn lên, quyến rũ hẳn lên.

Từ 1998 tại Hà Nội tôi và Nguyễn Quang Thiều mơ ước làm một tờ văn đen trắng, 2018 tại Hội An tôi và Dương Minh Long cũng mơ ước làm một tờ văn đen trắng. Nay mơ ước đó đã được Nguyễn Quang Thiều - Dương Minh Long - Yên Ba và các bạn văn tôi vừa yêu mến vừa kính trọng dựng nên thành công, rất thành công. Thật là tuyệt.

Quý nhất ở số Viết & Đọc này là Yên Ba và Dương Minh Long đã viết và trình bày 17 trang cuối như một cái kết toàn bích: "7 thành viên tự lực văn đoàn." Quý không chỉ vì trình bày độc đáo giới thiệu khúc chiết mọi nhẽ, cái chính cho người đọc thấy Viết & Đọc là tờ văn chương chú trọng giới thiệu các giá trị văn chương thời Tiền Chiến, miền Bắc trước 1945, miền Nam trước 1975 và văn chương Việt hải ngoại sau 1975. Tuy không thật đều đặn và có hệ thống nhưng hễ cứ giới thiệu là ấn tượng, như người ta nói "Từ hay trở lên."

Nỗ lực thống nhất đất nước bằng văn chương của Hữu Thỉnh và các đàn anh lớp trước đã không thành. Bởi vì nó không chỉ là việc thuyết phục thành công Nhà nước cho tổ chức một hội nghị thống nhất văn chương hai miền đúng nghĩa. Cái chính ta đã không làm được như Viết & Đọc đã làm. Phan Nhật Nam không về dự cho dù lời mời rất trân trọng. Nhưng nếu các báo văn trong nước trân trọng giới thiệu có hệ thống các giá trị văn chương Miền Nam trước 1975 và Hải ngoại sau 1975, nhất định Phan Nhật Nam sẽ về không cần lời hứa "Sẽ đón tiếp chu đáo."

Đọc "7 thành viên tự lực văn đoàn" của Viết & Đọc mùa thu này tôi cứ nghĩ nếu có hội nghị văn chương đoàn viên đất nước, và nếu còn sống thì Nhất Linh, Thạch Lam, Hoàng Đạo, Thế Lữ, Khái Hưng, Tú Mỡ, Xuân Diệu sẽ khăn gói về dự ngay, không cần đón rước linh đình, cơm bưng nước rót. Bởi vì họ biết họ đang về ngôi nhà xưa của mình.

Vậy đó.

(Nguyễn Quang Lập)