NGHĨ VỀ THƠ

Nguyễn Đức Tùng

Christmas day, December 25, 2024

1. Venus, thần Vệ nữ, là một vị thần trong huyền thoại La Mã, có nguồn gốc từ thần Aphrodite trong huyền thoại Hy Lạp. Venus tiếng La tinh là tình yêu. Nữ thần là biểu tượng của tình yêu, sex, sự quyến rũ, sự sinh nở. Venus yêu nhiều, có nhiều chồng và đẻ rất nhiều con, theo nghĩa đen và nghĩa bóng, trong đó có các văn nhơn nghệ sĩ và thi sĩ.

Venus không phải là nữ thần thơ ca. Người đảm nhiệm công việc ấy là Muses, chín vị nữ thần sinh ra trong chín đêm hợp cẩn giữa thần Zeus và Mnemosyne, nữ thần trí nhớ.

Nhưng một ngày, Venus đã đến thành phố Sienna, trên công trường, cởi hết y phục ra và nằm phơi nắng dưới ánh mặt trời tuyệt đẹp của Địa Trung hải, và cơn khỏa thân kích thích thơ mộng này đã sản sinh ra nhiều thi sĩ, từ đó.

2. Bài thơ thường ngắn nên các chữ cần được chọn lọc kỹ, được nén lại.

Tiểu thuyết và truyện ngắn, kịch và tùy bút, mọi thể loại văn học đều dựa trên ngôn ngữ để hoạt động, nhưng trong một bài thơ tình hình có vẻ khác. Trong bài thơ, các âm điệu, chữ, các hình ảnh đều dẫn tới một ý nghĩa căn bản. Ý nghĩa ấy không tồn tại một mình, nó phải tồn tại cùng với các chữ. Trong khi đọc văn xuôi, bạn đọc các chữ để hiểu câu chuyện, nhân vật và chủ đề, dù đọc đi đọc lại bạn cũng không dừng lại ở các chữ.

Trong thơ chữ là sự vật tự nó.

Thơ là thứ được chưng cất từ văn xuôi.

After a great pain, a formal feeling comes

Emily Dickinson

Nếu bạn không đủ kiên nhẫn để dừng lại với câu thơ của Dickinson, trở lại với nó nhiều lần, cũng như trong nghệ thuật uống trà, thì có lẽ bạn không phải người... thích trà. Chỉ thế thôi, not a big deal.

Một câu thơ mình yêu và một người đàn bà yêu mình

Lê Đạt

Cũng vậy.

(còn tiếp)